Wie redelijk thuis is in de schriftelijke nalatenschap van Rudolf Steiner kent ongetwijfeld de reeks Beiträge zur Rudolf Steiner Gesamtausgabe. Tussen 1961 en 2000 verschenen er 122 nummers met vooral veel interessant materiaal uit het archief.
Het Rudolf Steiner Archiv in Dornach doet nu, na een eerdere mislukking, een nieuwe poging om deze reeks voort te zetten, onder de titel Archivmagazin. De bedoeling is om minstens 1 maal per jaar een nummer uit te brengen.

Het nu verschenen eerste nummer bevat o.a.:

• de openingsvoordracht van Rudolf Steiner op de eerste Generalversammlung van de Anthroposophische Gesellschaft, 3 februari 1913;
• ruim 70 pagina’s met archiefmateriaal uit 1912/1913 rondom deze oprichting;
• notities van Marie Steiner m.b.t. de voordracht van 12 januari 1910 in Stockholm, hoogstwaarschijnlijk de eerste voordracht over de ‘wederkomst van Christus in de etherische wereld’, waarvan verder geen stenogram of notities zijn overgeleverd;
• een interessante beschouwing van Renatus Ziegler n.a.v. het dikke boek van Hartmut Traub over Steiners filosofische werken;
• en schets van de ontstaansgeschiedenis 1912-1925 van de euritmie, door Martina Maria Sam;
• een overzicht door Alexander Lüscher van de editie-plannen voor de afdelingen Geschiedenis van de Anthropoposophische Gesellschaft (GA 244-263) en Soziale Dreigliederung (GA 328-342) in de Gesamtausgabe;
• en de beschrijving van het restauratieprojekt t.b.v. de bordtekeningen, door Stephan Widmer.

Archivmagazin : Beiträge zur Rudolf Steiner Gesamtausgabe
Rudolf Steiner Verlag, 2012. – 174 p.
ISBN 978-3-7274-8200-7. – € 19,90

Nadat in 1913 werd begonnen met de bouw van het eerste Goetheanum in Dornach bij Bazel, i.p.v. in München, bleek dat in daaropvolgende decennia van oorlog en crisis een gelukkige wending van het lot te zijn geweest. Zwitserland bleef veel ellende bespaard. En nog altijd heeft Zwitserland een vergelijkbare uitzonderingspositie. Dat blijkt nu ook zijn nadelen te hebben, zoals wij dankzij Johan Cruyff natuurlijk al lang wisten.
Zwitserland doet niet mee met de euro en één van de gevolgen van de huidige casino-kapitalisme-crisis is, dat de waarde van de Zwitserse Frank sterk is overgewaardeerd. Begin 2008 kreeg je 1,60 voor een euro, in april dit jaar nog 1,30 en op dit moment ca. 1,10!
Reden voor het Rudolf Steiner Verlag om per 8 september de europrijzen van een groot deel van haar assortiment aan te passen. Delen uit de Rudolf Steiner Gesamtausgabe zullen maar liefst gemiddeld 25% duurder worden, de Taschenbücher zo’n 10%.
We wisten al dat het werk van Rudolf Steiner in overdrachtelijke zin onbetaalbaar was, maar….

Verder blijkt uitgeverij Zevenster nu definitief te zijn gestopt. Er verschenen al geruime tijd geen nieuwe titels meer, maar het is nu ook niet meer mogelijk de resterende titels te bestellen. Dat heeft o.a. tot gevolg dat er geen tweetalige uitgave van de Weekspreuken van Steiner meer is en dat de teksten van de Oberufer kerstspelen, en dan met name het Paradijsspel en het Driekoningenspel (van het Kerstspel is er nog een uitgave van uitgeverij  Pentagon) niet meer leverbaar zijn. Welke uitgever gaat daar wat aan doen?

Nog even terug naar 1913: twee boeken die deze periode (en de jaren ervoor en erna) in Dornach en Europa op boeiende wijze beschrijven wil ik hier noemen, beide van Russische auteurs, verkrijgbaar in het Duits.
Het eerste is het boek van Andrej Belyj, Verwandeln des Lebens, waarvan recent een fraaie heruitgave verscheen. Meer informatie op Michel Gastkempers weblog.
Het andere is het boek Die grüne Schlange, de autobiografie van Margarita Woloschin (1882-1973). Ik las het boek eindelijk eens deze zomer en dat was echt een genoegen.

Bijen vormen een actueel onderwerp. En dan met name de sterfte onder bijenvolken die de laatste jaren dramatische vormen aanneemt. Michel Gastkemper schreef er de afgelopen dagen op zijn weblog al over, zie Docudrama en Oneindig.
Afgelopen week verscheen eindelijk de langverwachte heruitgave van de acht voordrachten die Rudolf Steiner najaar 1923 hield over de bijen voor de bouwvakkers die toen werkten aan het Goetheanum.

Nadat een mijnheer Müller een voordracht heeft gehouden over de bijenteelt maakt Rudolf Steiner in een reactie hierop de volgende inleidende opmerkingen:
“De zaak is deze – en de volgende keer zal ik daar mee verder gaan – dat men de honingwinning, al het werk, zelfs de werkprestatie van de werkbijen ontzaglijk kan opvoeren door de kunstmatige bijenteelt. Maar – en dat heeft meneer Müller ook al gemerkt – de zaak mag niet te rationeel en niet te zeer bedrijfsmatig worden aangepakt. Wij zullen de volgende keer wat dieper op de bijenteelt ingaan, en ontdekken dat datgene wat voor een korte tijd een buitengewoon gunstige maatregel is – dat wat er nú aan ten grondslag ligt – goed kan lijken, maar dat over een eeuw de hele bijenteelt verdwenen zal zijn als men uitsluitend kunstmatig geteelde bijen zou houden. Wij zullen eens nagaan waardoor dat, wat voor een korte periode buitengewoon gunstig werkt, zich zó kan ontwikkelen dat het in de loop der tijd ertoe leidt, dat de hele zaak toch afsterft. En wij zullen ook zien dat juist de bijenteelt buitengewoon interessant is, om alle geheimen van de natuur te leren kennen, en vooral hoe dat wat enerzijds heel vruchtbaar blijkt te zijn, anderzijds zelfs leidt tot het afsterven.
Zo kunnen de imkers wel erg verheugd zijn over de vlucht die de bijenteelt in korte tijd genomen heeft; maar deze vreugde zal geen honderd jaar duren.” Opmerkelijk!

De herziening van de vertaling en het nawoord zijn van Theo Georgiades (één van de intiatiefnemers van www.bdimkers.nl). In het nawoord is tevens een deel van een interview met Joseph Beuys over bijen opgenomen.

Rudolf Steiner: De bijen : Over het wezen van de bijen
Zeist : Christofoor, 2010. 197 p.
ISBN 978-90-6038-651-4
€ 19,90